De financiële ontwikkelingen van onze gemeente geven aanleiding tot zorgen. Het is noodzakelijk om € 3,5 miljoen te bezuinigen. Maar hoe pakken we dat aan? Het is bij deze vraag van belang om boven de opgave te gaan hangen. Net als met een “drone” zoals we ook in onze begrotingsbijdrage hebben gedaan.
Voor de VVD zijn er drie speerpunten van belang vanuit ons verkiezingsprogramma:
- Wijken worden niet vanzelf veiliger;
- Banen komen niet uit de lucht vallen (al lijkt dat nu wel het geval);
- Lokale lasten worden niet vanzelf lager.
Dit zijn voor ons belangrijke toetsingskaders voor de keuzes die voor liggen. Net als de Toekomstvisie Oosterhout 2030 trouwens. Deze visie heeft een plek gekregen in het Bestuursakkoord. Het komt nu aan op het realiseren van de Toekomstvisie en het Bestuursakkoord. Maar om dat te doen heb je wel voldoende geld nodig.
Vanuit de Toekomstvisie ligt de focus op: economie & arbeidsmarkt, wonen, duurzaamheid en de binnenstad. Voor de VVD horen daar de thema’s mobiliteit en veiligheid als belangrijke randvoorwaarden bij. Dat zijn wat ons betreft de zes onderwerpen die we echt aan moeten pakken en waar we geld voor moeten vrijmaken.
658 pagina’s zijn nodig geweest om in beeld te brengen wat de gemeente allemaal doet. Complimenten voor dit vakwerk. Het is alleen jammer dat het bij het in beeld brengen is gebleven en er nu pas gelegenheid is om stil te staan bij betekenis van het doorlopen proces. Het benoemen van dwarsverbanden en slimme combinaties maken het proces om te komen tot een sluitende begroting gemakkelijker. Veel in de begroting is going concern. In de 658 pagina’s zijn diverse voorbeelden te vinden van taken waar we gauw mee kunnen stoppen. Gewoon doen! De raad is er voor kaders, hoofdlijnen en controle. Dat noopt tot het vaststellen van taakstellende ombuigingen door de raad. In dialoog met de raad en hen die het aangaat, dat spreekt voor zich.
Financiële uitgangspunten
Voordat we in gaan op te maken keuzes heeft de VVD een aantal uitgangspunten:
- De keuze voor de 6 onderwerpen betekent niet dat we een veto leggen op ombuigingen binnen deze thema’s. We moeten keuzes maken en vooral ruimte vrijmaken voor vernieuwing en dat in praktijk brengen. Geen nota’s schrijven omdat we dat altijd al doen, maar programmatisch en pragmatisch aan de slag: projecten, partijen verbinden en uitvoeren. De visie 2030 biedt daarbij houvast. Daarin zijn trends geschilderd die betekenis hebben voor de keuzes van nu. De gemeente van de toekomst is geen duizenddingendoekje.
- Opmerkelijk dat het sociaal domein buiten beschouwing blijft van de zero based operatie. Daar waar het financieel probleem is ontstaan, moeten in eerste instantie ook de oplossingen gezocht worden. De VVD is van mening dat toegewerkt moet worden naar een totaalbudget voor het sociaal domein met als uitgangspunt het rijksbudget. We verwachten van het college daadkrachtig optreden richting het Rijk om te komen tot ruimere budgetten. Maar nu en ook straks, zullen we de tering naar de nering moeten zetten.
- Er staan de nodige uitgaven gepland. Prima als het gaat om investeren in de stad, in voorzieningen en infrastructuur. Voor de VVD betekent dit ook consuminderen. Minder taken en subsidies bijvoorbeeld.
- De VVD kiest niet voor de gemakkelijkste oplossing: de lasten voor de burger van Oosterhout rucksichtslos verhogen. Nee, we moeten het anders doen en ruimte maken voor nieuw beleid. Ruimte voor ruimte, net zoals als de titel van de begroting van dit jaar.
- Voor de te maken keuzes wil de VVD de financiële paragraaf uit het bestuursakkoord benadrukken. Een sluitende begroting, nieuw voor oud, doeluitkering in beginsel niet opplussen, indien OZB-verhoging onontkoombaar: max inflatiecorrectie, belasting/heffing kostendekkend. Kies voor een cultuur van zuinig- en soberheid. Weeg steeds weer af of het noodzakelijk is, of het aan de gemeente is, of het nu moet en of het zó moet. Als we die lijn consequent volgen groeit het takenpakket van de gemeente minder of neemt zelfs af.
Vooruitblik naar 2020
In onze bijdrage nog enkele suggesties die we het college mee willen geven over de te maken keuzes:
- In de begrotingsbijdrage heeft de VVD stil gestaan bij het personeelsbudget. In de perspectiefnota willen we dat binnen het personeelsbudget keuzes gemaakt worden, taken geschrapt worden of anders georganiseerd. De VVD kiest voor een kleine, slagvaardige overheid. De nieuwe organisatieontwikkeling biedt kansen om dit te realiseren.
- Om te blijven bouwen aan de toekomst van de stad en kerkdorpen is het goed om het grondbeleid aan te passen. College, vaart ermee, want zo kunnen we én bouwen voor nieuwe inwoners en bedrijven én met actief grondbeleid ook inkomsten genereren om te investeren in de Toekomstvisie 2030.
- Mensen gaan meer sporten maar laten sportclubs links liggen. Gemeente en verenigingen zullen de tering naar de nering moeten zetten. In onze bijdrage op de sportnota in juli 2017 hebben we daarvan gezegd:
“De VVD vindt dat er meer balans moet komen in de inspanningen van de gemeente voor de georganiseerde sport die krimpt en de ongeorganiseerde sport die sterk groeit. De VVD vindt dat deze sportnota geen eindpunt is, maar een beginpunt op weg naar minder afhankelijkheid van verenigingen van de gemeentelijke subsidie.”
- De raad heeft een bezoek gebracht aan Veilig Thuis. Daarbij werd ook aandacht geschonken aan het Veiligheidshuis. Daar werd ons duidelijk dat het Veiligheidshuis zich over slechts een enkele casus per jaar ontfermde. Een apart veiligheidshuis is ingehaald door de tijd. Geld dat we veel beter lokaal in kunnen zetten.
- De verbonden partijen groeien intussen door. Dit terwijl een deel van de partijen het juist efficiënter en goedkoper moeten maken voor gemeenten. Als dit uit een oogpunt van deskundigheid en professionaliteit nodig is, dan moeten we de beleidstaak neerleggen bij de verbonden partijen en deze niet binnen het ambtelijk apparaat van de gemeente dunnetjes overdoen. We hebben ook geen brandweer om een gebluste brand opnieuw te blussen. Dat scheelt heel veel ambtelijke capaciteit. Daarnaast zou het college een duidelijke taakstelling met bijbehorend taakstellend budget bij de verbonden partijen neer moeten leggen. De VVD denkt bijvoorbeeld aan MidZuid. Vanwege teruglopende aantal werknemers kan de overhead omlaag en is het een goed moment om de huisvesting eens tegen het licht te houden en te kijken naar samenwerking met andere SW-Bedrijven.
- Tot slot het sociaal domein. Het vangnet waarmee burgers integraal, liefst tijdelijk, worden ondersteund om een solide sociale basis te creëren. Altijd vanuit de bedoeling om de zelfredzaamheid te vergroten en het naar vermogen meedoen aan de samenleving te stimuleren. In dat kader is het goed om te kijken naar hoe we het georganiseerd hebben: de hoeveelheid regels, ruimte voor maatwerk, het takenpakket van Surplus en het functioneren van het sociaal wijkteam. Maar ook hoe succesvolle pilots als Floralia een plek kunnen krijgen in de aanpak. We vragen de kansen voor de koppeling Floralia en Bunthoef uit te werken. Om de transformatie nog wat meer in gang te zetten, en echt domeinoverstijgend te werken, komt de VVD binnenkort met een initiatiefvoorstel.